Şamanizm ve İslam Harmanı: 20 Türk Geleneği
Biz Türk’üz. Adetlerimiz ise karmakarışık. Şamanizm inancını bilmeden, farkında bile olmadan kurallarını uyguladığımızı biliyor muydunuz? Kimilerine göre batıl inanç, kimilerine göre bu aynı dedem, yahu amcamda da var bunlar diyebileceğiniz 20 davranış;
1-Gidenin arkasından su dökmek
Şamanizm’de doğa çok önemlidir su da doğanın bir parçası olarak görülür. Kolayca git manasına gelen bir inançtır.
2-Kurşun dökmek
Kut kuymak adı verilir. Kötü ruhların çaldığı şans ve bahtın geri getirilmesi için yapılır.
3-Mevlit ve ilahi
İslami bir gelenek gibi görülse de aslında İslamiyet’te kuran dışında dini bir sözün müzikleştirilmesi haramdır. Aynı zamanda yine İslamiyet’e göre ölünün arkasında mevlit okumak ve buna benzer tören yapmak haramdır. Bu tamamen şaman âdetidir. Türk olmayan Müslüman toplumlarda bu olaya rastlanmaz.
4-Mezar taşı
Yine İslamiyet’e göre mezar taşı ve süsleme yoktur. İslami inanca göre ölüler bir süre sonra toprakla bütünleşmesi beklenir. Diğer Müslüman ülkelerde mezarlığa gittiğinizde sadece göreceğiniz küçük bir taştır. Sadece mezar olduğunu belirtmek amacıyladır. Mezarlılar İslamiyet’e göre sadece ölümü hatırlamak için vardır. Şaman inancına göre ise mezar taşı süslenir ölü kişinin mertebesine veya maddi durumuna göre şatafatlı yapılır.
5-Nazar
Nazar çok eski bir inançtır. Şamanizm’de nazardan korunmak için nazar boncuğu kullanılır. Günümüzde ise hala bu adet kullanılmakta.
6–3 kere tahtaya vurmak
Şamanizm inancında eski Türk’ler yabancı bir ormana girerken, kötü ruhları kovalamak için 3 kere tahtaya vururlardı. Bizde ise şu anda kötü ruhları kaçırmak veya şeytanı kaçırtmak için kullanılır.
7-Eğlencelerde içki tüketmek
Şamanlar eğlence yaparlarken içki tüketirlerdi. Eğlencelerle özdeşleşen içki tüketimi şaman geleneğidir ve birçok topluma bu şekilde yerleşmiştir.
8-Su içerken kafayı elle desteklemek
Eski Türk’ler inanca göre su içerken kafasının arkasını eliyle desteklemezse aklın çıkıp gideceğine inanırlardı. Sanki rakı içerken de buna benzer bir adet var değil mi?
9-Sağ ayak kuralı
Bir yere girerken sağ ayakla girilmezse uğursuzluk getireceği inancı Şamanizm inancıdır.
10- 40 sayısı
Ölünün kırkının çıkması İslami bir gelenek değil şaman geleneğidir. Ruh bedenden 40 gün sonra ayrılacağına inanırlardı ve 40. Gününde bir araya gelerek ölünün ruhu gökyüzüne yükselirken ona eşlik edilirdi. Amaç ise kötü ruhlar yalnız görüp ölünün ruhuna musallat olmasın diye yapılırdı.
11- Çaput bağlamak
Türbeye ağaca vb. yerlere çaput bağlayarak dilek dilemek şaman inancıdır. Günümüzde ise İslamiyet ile birleştirilip dua edilir ve dilek dilenir.
12- Ölünün arkasından ağıt
İslamiyet’e göre haram olan bu davranış, şamanlarda ise bir gelenektir.
13- Ateşe su dökmek
Ateşe su dökülüp söndürülürse cinler periler gibi varlıklar üzerinde yaşadığına inanıldığı için ateşe su dökülmezdi.
14- Gece tırnak kesmemek
O zamanlar tabi elektrik yoktu. Bu yüzden tırnak parçası bir yerlere kaçabilir ve o parçayla büyü yapılabilirdi. Tamamen bunu düşünerek kesilmemesi bir gelenekti.
15- Yeni diş çıkaran bebe aşı
Diş çıkaran bebeklerde aileleri buğday ve nohuttan aş yapıp dağıtırlardı. Günümüzde de uygulanan bu adet tamamen bir şaman inancıdır.
16-Gelinin üzerine buğday saçılması
Bu da şaman âdetidir. Buğday eskiden itibaren bereket olarak görülürdü. Bu davranış gelin bereketli olsun bol bol çocuk doğursun diye yapılan bir hareket.
17-Ölünün arkasından Yasin veya Fatiha okunması
İslamiyet’e göre ölünün arkasından dua okunması din dışı olarak görülür. Dua diriler içindir. Bu davranış ise şaman âdetinin İslamiyet’le sentezleştirilmesidir. Üstelik bu davranış yine Türk Müslümanları dışında diğer Müslüman toplumlarda görülmediği gibi hoşta karşılanmaz.
18-Akrep, çıyan, kunduz vb. hayvan figürleri
Şu anda birçok halı kilim gibi şeylerde bu figürleri bolca görebiliriz. Bunun sebebi Şamanizm’dir. Şamanizm’de bu hayvanları uzak tutmak için yapılırdı bu figürler. Günümüzde ise hala uygulanmakta.
19- Cenazede hakkınızı helal ediyor musunuz?
Yine Türk Müslümanları dışında olmayan bir uygulamadır. İslamiyet’e göre böyle bir uygulama yoktur. Buda bir şaman âdetinin İslamiyet’e yansımasıdır. Fakat diğerlerinden farklı olarak din dışı denilemez. Sonuçta sadece helallik istenmektedir ve zorunlu değildir.
20- Kopuz
Kopuz Türk çalgısı olmasında rağmen günümüzde Türkiye’de pek görülmeyen müzik çeşididir. Şaman ayinlerinde bu müzik çalınırdı. Fakat şu anda daha çok Kırgız, Kazak Türkleri bu çalgıyı sahiplenmiştir. Bizde ise adı bile neredeyse anılmaz.
